Of je er nu voor het eerst heen gaat of al vaker bent geweest, de indrukken die je tijdens je reizen door Indonesië opdoet zijn vaak lastig te delen met het thuisfront. Reiziger Jan Boonstra doet dat wel in zijn boek De Brommer met bami.
‘Hello Mister’, bootreis langs de Molukken
Verre Avonturen
We vertrekken uit Papoea en varen richting het westen, naar de eilandengroep Aru. Deze eilandengroep bestaat uit tientallen eilanden en is de meest oostelijke eilandengroep van de Molukken. Het is ongeveer 36 uur varen door de Arafurazee, die maar enkele tientallen meters diep is. Het idee is dat we het grootste eiland van Aru, Tanahbesar, doorsteken. Er zijn een aantal rivieren die het eiland van oost naar west doorsnijden, zodat een doorsteek een stuk korter is dan om het eiland heen varen.
tekst
Ronnie Dankelman
Als we vroeg in de ochtend, anderhalve dag na vertrek uit Papoea, de rivier op varen, blijkt al snel dat we vast komen te zitten. De Matahariku ligt scheef vast op een zandbank. Als het water gaat dalen is er een grote kans dat het hele schip kapseist en dan hebben we toch wel een probleem, want de Aru eilanden liggen heel erg afgelegen. De bemanning gaat naar de oever van de rivier om bomen kappen. De boomstammen gebruiken ze om het schip te stutten. Nu moeten we wachten tot het vloed wordt, zodat het schip makkelijk losgetrokken kan worden. Rond 16:00 uur in de middag is het vloed, maar omdat het water ongeveer 12 uur later nog hoger staat, besluit de bemanning te wachten tot een uur of 4 in de nacht. Tot die tijd kunnen wij Aru gaan verkennen. We stappen over op speedbootjes en gaan naar het dorpje Dosinamalau.
We willen graag het dorp en de jungle bezoeken, hier komt de prachtige paradijsvogel voor. Van de burgemeester van het dorp krijgen we alleen maar toestemming om het dorp te bezoeken, helaas mogen we niet de jungle in. Centraal in het dorp staat een kerk, daaromheen een aantal straatjes met eenvoudige huisjes. Het hele dorp loopt uit en iedereen is nieuwsgierig naar ons. Het is wel duidelijk dat hier nauwelijks een westerling komt. Veel kinderen zullen nog nooit een blanke hebben gezien. In de middag bezoeken we het dorp Waigual, dat op ongeveer een uur varen met de speedboot, aan de rivier ligt. Tegen de tijd dat het donker wordt varen we terug naar de Matahariku, waar we scheef de nacht in gaan. Rond 3 uur worden de boomstammen losgemaakt, de motoren gestart en wordt het schip vlotgetrokken. We varen voor de zekerheid toch maar om het eiland heen…
We varen verder in westelijke richting naar de Kai eilanden. De twee grootste eilanden zijn Kai Kecil en Kai Besar, welke naast elkaar liggen. We zullen via de noordkant het oostelijke eiland Kai Besar benaderen en dan langs de westkust naar het zuiden varen. We bezoeken Elat, een dorp wat zich ongeveer halverwege Kai Besar bevindt. De inwoners van dit dorp zijn oorspronkelijk afkomstig van Banda, maar zijn eeuwen geleden gevlucht vanwege de moordpartij die Jan Pieterszoon Coen op Banda aanrichtte in de VOC tijd. Elat ligt in een baai en is een klein leuk dorp met hele kleurrijke huizen, een school, moskee, markt, kerk en een begraafplaats waarbij het opvalt dat de namen van de overledenen zowel in het Arabisch als in het Indonesisch op de grafsteen vermeld staan. De Kai eilanden staan bekend om hun mooie witte stranden en onderwater wereld. We genieten snorkelend van de prachtige vissen en het koraal.
De volgende dag bezoeken we het eiland Kai Tanimbar, ten zuidwesten van Kai Kecil en Kai Besar. Ergens verscholen in een baai ligt een dorp. Via een trap van ongeveer 100 treden bereiken we de traditionele huisjes, die vroeger alleen met een touwladder bereikbaar waren. We varen naar het noorden van Kai Kecil en bezoeken de hoofdstad van de Kai eilanden, Tual. Het is een levendig stadje met gemotoriseerd verkeer, wat we al een tijdje niet meer gezien hebben. Overal worden wij aangesproken met “hello mister”, het maakt niet uit of je een man of een vrouw bent.
De volgende etappe brengt ons naar de Banda eilanden. Dan moeten we wel één van de diepste zeeën ter wereld bevaren, de Banda zee, met een diepte van 4.000 tot 5.000 meter. Ruim 24 uur later worden we wakker aan de voet van de vulkaan Gunung Api, die waakt over de Banda eilanden. We worden welkom gezongen door 30 mannen, die roeiend in een kora-kora, een lange smalle boot, rondom de Matahariku varen. De Banda eilanden waren tijdens de VOC-tijd heel erg belangrijk voor Nederland. Nederland wilde het monopolie hebben over nootmuskaat en foelie. Een aantal eilanden werd veroverd en op een aantal niet veroverde eilanden werden alle nootmuskaatbomen gekapt. Het nabijgelegen eiland Run was in het bezit van de Engelsen en dat eiland hebben we geruild voor het eiland Manhattan, wat tegenwoordig onderdeel is van New York. We bezoeken nootmuskaatplantages en een aantal forten uit de VOC tijd, zoals fort Belgica, Nassau en Hollandia en snorkelen bij prachtige koraalriffen.
Onze eindbestemming van deze reis is Ambon, ongeveer 2.000 kilometer verwijderd van het startpunt van de reis. We bezoeken fort Amsterdam en het is de bedoeling dat we ook fort Haarlem bezoeken. Op weg naar fort Haarlem rijden we langs een tentenkamp. Het blijkt dat een stuk van het dorp inclusief fort Haarlem is weggespoeld. Alleen de fundering van de huizen en het fort zijn nog zichtbaar en her en der staan nog wat bomen die de overstroming van afgelopen jaar overleefd hebben. Schrijnend om te zien hoe deze mensen al maanden in een tentenkamp moeten zien te overleven en wie weet hoe lang ze daar nog moeten wonen.
De reis naar de Molukken begon in Indonesisch Papoea. Daar ging Ronnie met de Matahariku, een houten zeilschip, op zoek naar de Asmat.
Ronnie heeft ook een eigen website waar hij al zijn reizen en foto's publiceert: www.imaginative.nl
