Theedrinken aan Zwarte kust: “Kopje çay, Faruk?”

Actief Europa
Trabzon thee

Het is een herkenbaar beeld: theedrinkende mensen in Turkije. De drank wordt overal en nergens gedronken, zowel in de ochtend, middag en avond. Op zoek dus naar het geheim van de Turkse thee (çay), aan de Zwarte Zeekust. 

Tekst: Karin Deraedt
Foto's: Karin Deraedt

Vanaf mei tot en met september vinden drie theeoogsten plaats in Turkije. De theebladeren worden met grote heggenscharen geknipt en vervolgens met (groot) transport geleverd aan de diverse theefabrieken die de regio rijk is.De theeplantages zijn voornamelijk te vinden aan de Zwarte Zeekust, van de grens met Georgië tot aan de regio rondom de stad Trabzon. Er werken voornamelijk vrouwen in de plantages. Het hart van de thee-industrie is de stad Rize – waar ook vele theefabrieken zijn gevestigd. De theeplanten gedijen goed in het vochtige en warme klimaat van de Zwarte Zee. In 1878 werden de eerste theeplanten vanuit Japan overgebracht naar Turkije, maar pas in 1930 kwam de theemarkt in Turkije echt op gang.

Trabzon theeplantage

Tip van Reisbijbel: “In Rize ligt een van de fabrieken tegenover de theeplantages en zodra je bij de theefabriek naar binnengaat komt de heerlijke geur van thee je tegemoet. Naast de fabriek is een theehuis gevestigd waar je de thee ook kan proeven (en kopen).”

In de theefabriek worden de theebladeren eerst machinaal geknipt en gedroogd, waarna de groene thee ontstaat. Na het verknippen wordt deze groene thee bij 26 graden Celsius gedroogd/gefermenteerd in een oxidatieruimte totdat het de juiste sterkte, kleur en smaak heeft.  De blaadjes veranderen van lichtbruin naar donkerbruin. Daarna wordt de thee gedroogd om het proces van oxideren te stoppen. Vervolgens wordt de thee gezeefd – in de fabriek – en dan is de thee klaar om te verpakken.

Trabzon theehuisje

Turkse theeceremonie

Op bijna elke hoek van de straat vind je wel een theehuis.  In de tuinen van de Turken wordt vaak in kleine huisjes thee gedronken. Glazen, lepels, suiker en een glas in de vorm van een tulp vormen een vast onderdeel van de ceremonie, evenals goed gezelschap.

Tip van Reisbijbel: “Zodra je theeglas leeg is, wordt deze direct bijgevuld. Wanneer je klaar bent met theedrinken, leg dan je lepel omgekeerd op het glaasje, Dat is voor de gastheer/vrouw een teken dat hij/zij niet meer hoeft bij te schenken.”

Theezetten Trabzon

Hoe wordt Turkse thee gezet?

De thee wordt bereid in een çaydanlik, een dubbele ketel. De onderste ketel vul je met water en zet je op het fornuis.

In het bovenste gedeelte maak je met veel theebladeren en weinig water het thee-concentraat.Plaats daarna de kleine ketel bovenop de grote ketel en breng het aan de kook zodat de thee goed kan trekken.

Vul het kleine tulpglaasje met het theeconcentraat en vul aan met heet water uit de onderste kan tot de gewenste sterkte is bereikt. Je çay is klaar!

Tip van Reisbijbel: “Turken houden van zwarte thee, dus een klontje suiker – of twee – is geen overbodige luxe.”