Hiken in winterwonderland in de Zweedse regio Dalarna

Winter in Dalarna. Het verse spoor van de poolvos kruist het spoor van je sneeuwschoenen. Wit is het om je heen. De lucht boven je, de sneeuw onder je, de bomen om je heen en je ademwolkjes voor je: wit blijkt vele schakeringen te hebben. De Zweedse regio Dalarna biedt échte winterse wildernis. Je komt er met je eigen auto of een combinatie van vliegtuig of trein met huurauto en eenmaal ter plekke is iedere vorm van stress verdwenen. Hier is rust, ruimte en avontuur. Tijd om in actie te komen: visit Dalarna in de winter!

Winter in Dalarna beleef je bijvoorbeeld met outdoorgids Dennis Daselaar van Dalarna Outdoor. Hij woont sinds enkele jaren met zijn gezin in het Zweedse Dalarna. Zijn missie? Meer mensen bekend maken met de natuur en cultuur in dit gebied. Je kunt met hem gaan hiken, in zomer én winter. Want in Scandinavië bestaat slecht weer niet, slechte kleding wel! Je kan in Dalarna op veel plekken wandelen, vaak gewoon vanuit je huisje. Wil je echt wat speciaals, dan is Nationaal Park Fulufjället de plek waar gids Dennis je mee naartoe neemt.

Dit zandsteen-plateau van ruim negen miljoen jaar oud ligt tegen de Noorse grens en biedt twee bijzondere attracties. Je vindt er de hoogste waterval van Zweden, de Njupeskär Vattenfall én de oudste boom ter wereld: Old Tjikko! De hikes starten vanaf het bezoekerscentrum Naturum.

Als het bezoekerscentrum open is, is dat een mooie start van je winterse verkenning. Zeker voor kinderen is het extra spannend te zien dat hier in Dalarna rendieren, beren, vossen, lynxen, poolhazen en wolverines leven! Wie weet kom je ze onderweg tegen, al is de kans op sporen – waaronder dampende berenpoep – aanzienlijk groter. Het eerste deel van de route in Fulufjället naar de waterval is goed te doen, er zijn vlonders aangelegd om de route in de zomer ook voor mindervaliden toegankelijk te maken.

Wandelen met sneeuwschoenen

In de winter is dit deel van de tocht een goede manier om het wandelen met de sneeuwschoenen te oefenen. Lopen met deze ‘kleppers’ vraagt geen bijzondere vaardigheden, wellicht moet je een beetje aan een eend denken, en dan wijst de rest zich vanzelf. Het navigeren is ook een ander verhaal in de winter. In de zomer zijn de routes aangegeven met gemarkeerde stenen en wegwijzer-palen, maar die eersten zijn in de winter grotendeels ondergesneeuwd. Extra fijn dus om achter een gids aan te kunnen gaan, en zelf vooral te kunnen genieten van al het moois onderweg.

Neem de waterval. De Njupeskär Vattenfall is 93 meter hoog en de vrije val van 70 meter is in de winter in Dalarna helemaal bevroren. Adembenemend mooi! Dichtbij komen lukt niet altijd, want er is kans op lawines. Een blik op de bergen rondom de waterval leert dat dat tijdens deze hike ook zo is, maar ook van een klein afstandje is de aanblik indrukwekkend! Mocht hier blijken dat het wandelen zo al intensief genoeg is, dan kan je via de waterval in een rondje teruglopen naar het bezoekerscentrum en heb je een mooie dagtocht gemaakt. 

Maar, slapen in een ‘Einde van de Wereld-huisje’ in de sneeuw is natuurlijk nóg leuker. Juist als de kinderen zich afvragen of het nog ver is, dient zich de eerste houten schuilhut aan. De grote rugzak van Dennis blijkt dan onder andere een klein brandertje te herbergen en goulashsoep. Ideaal om even op te warmen, bij te komen van het eerste deel van de hike en de stoerheid van dit landschap even op je in te laten werken. Zo’n houten cabin inspireert al volop, er is een gastenboek, een haardkachel en je kan er uit je speciale opvouwbare outdoorbeker drinken en eten met je spork! Toch een heel andere beleving, de winter in Dalarna, dan de zomer.

Mueslirepen en snoepjes

Steek na deze pauze vooral wat mueslirepen in je zak, want het échte wandelen op je sneeuwschoenen begint nu eigenlijk pas en die extra energie kan je onderweg goed gebruiken. Denk er zeker ook aan je kinderen te ‘bevoorraden’ met wat snoepjes voor de lastige momenten onderweg.

Het landschap leent zich in combinatie met de kou en de wind – eenmaal boven de boomgrens – immers niet voor uitgebreide stops in de buitenlucht. Vanuit de schuilhut is het nog zo’n twee tot tweeënhalf uur lopen naar de houten cabins van Rösjöstugorna, waar je kan overnachten.

Omhoog gaat het eerst, naar de oudste boom ter wereld, die dus in het Zweedse Dalarna staat! Veel bomen staan er uiteindelijk niet meer op deze hoogte, maar Old Tjikko duikt na enig zoeken plots tussen de mist op. De boom is zo’n 9.560 jaar oud, wie hem zo ielig ziet staan in de witte wereld, zou hem dat echter niet geven. Het zijn de wortels van Old Tjikko die hem zijn status geven en onder de grond duizenden jaren groeiden.

Aardrijkskunde op reis

Enorm bijzonder om in the middle of nowhere deze oudste boom ter wereld te bezoeken en zeker voor kinderen een extra stimulans de hike omhoog te maken. Zo heb je op reis een waardevolle, want tastbare, aanvulling op de biologie en aardrijkskunde lessen op school. Even een selfie maken met Old Tjikko dus! De boom is trouwens vernoemd naar de hond van de ontdekker…!

De houten cabins van Rösjöstugorna liggen tussen twee meren in, maar dat je over water loopt merk je alleen aan de aanwijzingen van gids Dennis. Die blijft geregeld even staan om te luisteren naar het ijs, te kijken naar sneeuwlagen boven of te turen naar de wolken. Afstand houden en dan samen in de schemering naar de – hopelijk – warme hut. Eigenaar Tommy Lönnebacka heeft de haard al aangestoken en in die warmte overtreft de échte trekkershut iedere verwachting.

Floortje Dessing

Tommy blijkt een potentiële figurant voor Floortje Dessings programma Einde van de Wereld te zijn, hij zit vol verhalen over dit afgelegen gebied. In de winter kan je er met de sneeuwscooter komen, en dat is dus ook het moment om grotere materialen te brengen, want in de zomer moet alles te voet omhoog worden gebracht. Op eenzame momenten wandelt de Zweed wel eens ‘even’ op en neer naar het bezoekerscentrum voor een kop koffie. Verder vermaakt Tommy zich vooral met vissen en het delen van zijn kennis daarover. Zomers komen er vrijwel dagelijks komen er wandelaars overnachten of even een stop maken, dus heel alleen hoeft hij zich dan niet te voelen.

Zweedse maaltijd Pyttipanna bij haardvuur

Met de proviand van gids Dennis van Dalarna Outdoor is een snelle hap makkelijk gemaakt. Het typisch Zweedse Pyttipanna blijkt een prima herstelmaal na zo’n intensieve dag buiten. Aardappels, spekjes, prei en ui, prima te doen! In de trekkershut staan twee grote, houten stapelbedden, die naadloos overgaan in een houten picknicktafel. Koken kan op een gasstel, stromend water is er niet. Twee grote teilen met ijswater uit het meer vervangen de kraan. De warmte komt van de houtkachel. Als die ‘s nachts uit is gegaan, blijkt het nog steeds behaaglijk te zijn. Veel heb je niet nodig met dit geweldige uitzicht en deze rust!

Opwarmen kan trouwens ook in de – vintage – sauna van Rösjöstugorna. Met een zaklampje loop je er heen en binnen is er enkel kaarslicht. De sauna zelf is dus op wat maanlicht na helemaal donker, want kaarsen en saunahitte, tja, dat werkt niet. Afspoelen kan weer met het ijswater, of een combinatie van heet water en het ijswater. Veel avontuurlijker krijg je het niet! Of je moet de tocht naar de wc, buiten, willen meerekenen. Je zal echter ook niet de eerste zijn die gewoon een stukje de sneeuw in loopt en daar even een plasje doet. Met een beetje mazzel is alles al weer ondergesneeuwd in de nacht!

Deze avonturen maken een wintertocht in Dalarna zo leuk, zeker ook voor kinderen. De impact van een hike als deze landt zeker bij pubers soms pas na aankomst in de hut. Een witte kubus, noemt junior reporter Lieve het winterse landschap. “Ik wist niet dat dit bestaat. Echt zo mooi”.

Standje rust

In de ochtend voert de wandeling terug naar het bezoekerscentrum. Het weer kan totaal anders zijn, in plaats van wind en sneeuw ineens wat zon. Zo ziet het landschap er totaal anders – wit – uit. De verse sporen van dieren, de bevroren struiken en takken, naar beneden glijden op je billen als dat net zo makkelijk is als wandelen, een winterhike in Zweden zet je zintuigen op scherp en je gedachten op standje ‘rust’!