Elmina in Ghana, meer dan alleen bezoek aan slavenfort waard

Verre Avonturen

Een bezoek aan het Saint George-fort in Elmina is een must, vrijwel elke georganiseerde reis naar Ghana heeft een bezoek aan een slavenfort in het programma opgenomen. Een wandeling is zeer de moeite waard.

tekst Jan Boonstra

Schrijver Jan Boonstra bracht onlangs zijn boek Mosesvogels – een rondreis door Ghana uit. Speciaal voor Reisbijbel vertelt hij over zijn ervaringen in Elmina. In de straten van het stadje hangt een relaxed, bijna Cubaans, sfeertje. Vrouwen zitten op de stoepen van de oude panden te koken of in een teil met wasgoed te roeren. Een onwaarschijnlijk dikke vrouw is, breeduit hangend op de onderste trede, een kind aan het afboenen. Het kereltje staat rechtop in een plastic bak en zit van top tot teen onder het schuim. Een kleine koter scharrelt om de bak heen en schept vlokken schuim van het lijf van, waarschijnlijk, zijn broertje. De moeder en de buurvrouwen kwekken aan één stuk door en houden zelfs niet op als er een groep toeristen voor de deur staat.

Na twee uur slavenfort voelt het bezoek als een opluchting. Onder aanvoering van gids Felix lopen we langs de vismarkten rondom de haven in de richting van het centrum. Ik sta een poosje stil op de stalen brug over de Lagoon om foto’s te maken van de bonte taferelen in de haven. Aan weerskanten van de brug liggen zo veel vissersboten dat je geen water meer ziet. Het lijkt of alles aan boord met opzet zo gekleurd mogelijk is gemaakt: zelfs de masten zijn in felle kleuren geschilderd. Je krijgt de indruk dat jerrycans alleen maar in fel oranje, knalgeel, hard blauw of lichtgroen leverbaar zijn.

Tip van Jan voor Reisbijbel: “Als je je onder de hoede van een gids tussen de mensen begeeft, fotografeert het zeker in Ghana een stuk gemakkelijker. De mensen zijn dan minder vijandig. Onder het motto: als er ‘iemand van ons’ bij is, zal het wel goed volk zijn, vinden ze het algauw prima. Als er iemand protesteert, gebaart Felix meteen dat hij of zij niet moeilijk moet doen, waarop de persoon in kwestie in negen van de tien gevallen even later zelfs vriendelijk naar je lacht.”

Op de brug en op de kades wemelt het van de mensen. De meesten zijn op een of andere manier met vis in de weer: ze halen de vissen uit de netten, ze maken ze schoon, ze hangen ze aan lijntjes te drogen of ze dragen ze in grote metalen schalen op het hoofd. Felix vertelt over de oude panden uit de Nederlandse en Engelse tijd: de kapitale, doch smakeloze, huizen waar de Nederlanders met hun Afrikaanse vrouwen woonden. Veel gebouwen zijn vervallen. Elmina heeft niet meer de glorie van weleer.

Op een groot bord, hoog boven de ingang, van een groot huis staat: wait upon de lord ent. – dealers in outboard motors & spare parts. Onder de zinken luifel hangen drie mannen lui achterover op hun plastic stoeltjes. Ze lachen naar Felix en laten zich gewillig door mij fotograferen. De handel in buitenboordmotoren die er plaats zou vinden is verleden tijd, nergens in of rondom het pand is ook maar één exemplaar te bekennen. Het ‘wachten op de Heer’ is zo te zien nog actueel.

Wie iets te koop heeft in Elmina, legt het op een tafel: vruchten, zakjes met gefrituurde koekjes en natuurlijk vis. Geiten scharrelen tussen alles en iedereen door. Af en toe komt een oude taxi of een paard-en-wagen, of iemand op een fiets voorbij. In een steegje zitten twaalf mannen op een rij achter zes grote borden te dammen. De damborden staan niet op tafeltjes of krukjes, maar elk paar spelers zit zo dicht op elkaar dat het bord op hun knieën kan liggen. De omstanders die langs de spelers lopen, voorzien elke slimme of stomme zet van veel theater en commentaar.

Driehonderd jaar geleden werd de Goudkust bestuurd door chiefs die hun macht delegeerden naar zogenaamde Asafo Companies – je kunt ze vergelijken met onze ministeries, maar dan op lokaal niveau. Tegenwoordig is de macht van een Asafo slechts symbolisch: tijdens de festivals en ceremonies voeren ze alleen nog maar rituelen op.

Elke Asafo had in een stad een eigen gebouw met een nummer, en voor elk gebouw werd op een of andere manier uitgebeeld waarin de company zijn sporen had verdiend. De Asafo’s die nog over zijn, worden in Elmina nu shrines genoemd. Op de eerste verdieping van het pand van Asafo #5 staat een betonnen gevaarte voorstellende een zeilschip: Asafo #5 heeft zich vooral verdienstelijk getoond in de zeeslagen. Bij #4 staan Adam en Eva in de voortuin – de redenering is dat zij de eerste mensen waren die de weg op aarde wisten, vandaar dat #4 vooral de infanterie beheerde. Overigens komt de Adam en Eva-logica niet zo sterk op me over: ik meen me te herinneren dat het stel destijds voor ons allemaal uitgerekend de verkeerde route heeft uitgedacht.

Op de begraafplaats staan Nederlandse namen op de zerken. Op een steen staat dat de wel-edel-achtbare Carel Hendrik Bartels, lid van den kolonialen raad, regter in de regtbank en koopman, den 10 februarij 1850 overleed en dat hij was geboren den 29 september 1792. Verder staat erbij dat hij werd geboren in het Saint George kasteel, waar we zojuist een rondleiding hebben gehad. Rechter Bartels heeft dus als kleuter met zijn vriendjes in het slavenfort gespeeld. Hij is er opgegroeid en hij is daar, of in elk geval in Elmina, 58 jaar geworden. Misschien zat hij elke zondag voor in de kerk, in dat zaaltje in het fort boven de vrouwencellen.

Verderop aan de hoofdstraat zijn in een houten huisje twee winkels gehuisvest, al is niet duidelijk wat de nering precies is. Alle luiken zijn gesloten en is ook geen tekst of afbeelding te zien die je op weg helpt. Wel is het duidelijk dat de buurmannen niet naar dezelfde kerk gaan. Boven de linkerkant staat op een blauw bord: jehova is my driver. De buurman heeft op een lange plank onder de golfplaten insha allahu geschilderd. Grappig genoeg staat pal naast het hokje een blauw eenrichtingsverkeer-bord: onder de witte pijl die omhoog wijst, staan de woorden: one way.

Tip van Jan voor Reisbijbel: “Tot zo ver de straten van Elmina. Misschien zit het in het programma van je reis. Zo niet, maak dan een wandeling door het stadje als je er de tijd voor hebt. De ene gids is de andere niet, maar Felix was prima. Sowieso kun je er – dankzij het koloniale verleden van Ghana – op rekenen dat je gids verstaanbaar Engels spreekt.”

Meer lezen over Jans reizen? Kijk op zijn Facebook-pagina of website. Zelf ook naar Ghana? Dat kan bijvoorbeeld met Sawadee. Zij bieden een groepsrondreis aan waarbij het slavenfort ook wordt bezocht. Kijk op hun site of de reis beschikbaar is. Een los ticket boeken kan natuurlijk altijd. Bijvoorbeeld bij WTC of Vliegtickets.

 

WTC.nl - World Ticket Center. Elke reis, zo geregeld!


Inspiratie voor Ghana

Verre Avonturen

Een bezoek aan de beroemde moskee in Larabanga staat op het programma van elke georganiseerde reis die het noorden van Ghana aandoet. Een kort bezoekje aan ‘de magische steen’ vlak in de buurt, staat ongetwijfeld op geen enkel programm

Lees Meer Door: Jan Boonstra

Verre Avonturen

Jan Boonstra zoekt in het reisverhaal Mosesvogels naar wat Ghana Afrikaans maakt. De reis begint in Aburi en eindigt in Accra. Tijdens de rondreis moet hij met een notitieblok en een pen op schoot hebben gezeten, want het relaas is enorm gedetaill

Lees Meer Door: Sigrid Huisman

Verre Avonturen

Een bezoek aan het Saint George-fort in Elmina is een must, vrijwel elke georganiseerde reis naar Ghana heeft een bezoek aan een slavenfort in het programma opgenomen. Een wandeling is zeer de moeite waard.

Lees Meer Door: Jan Boonstra

Verre Avonturen

Vrouwen van de Krobo stam dansen en zingen uitbundig. Er wordt ook gedronken, de ontlading is groot. Dipo, de ceremonie waar jonge meisjes aan hebben meegedaan zit er op. De mannelijke leden van de stam heb ik het hele weekend nauwelijks gezien, m

Lees Meer Door: Ronnie Dankelman

Reisorganisaties Ghana

Reizen naar Ghana

Prijs: €0 - €10000
Dagen: 0 - 30

Rondreizen

Rondreis Ghana, Togo en Benin

Tijdens deze rondreis door Ghana, Togo en Benin maak je kennis met vele bijzondere culturen, geloven en natuurlijk de mysterieuze Voodoo die West-Afrika rijk is. Ghana is één grote kleurrijke culturele lappendeken klaar om ontdekt te worden. Op som

Land : Ghana
Aanbieder : Sawadee
prijs vanaf : 2398.00
Lees Meer

Groepsreizen

Rondreis GHANA - 15 dagen; Slavenforten en heilige apen

Wildparken, watervallen, cacaoplantages, een prachtige kust met palmenstranden, oude slavenforten, een goedlachse bevolking en levendige steden. Dit ontdek je allemaal tijdens je reis naar het Engelstalige Ghana. Hoe meer je naar het platteland reist

Land : GHANA
Aanbieder : Koningaap
prijs vanaf : 2145.00
reisduur : 15
Lees Meer

Reisboeken en gidsen over Ghana

Wegenkaarten

Wegenkaart - landkaart Ghana | ITMB

Een degelijke kaart met aanduidingen van o.a. nationale parken, vliegveld, benzinepomp, dirt-roads en kleine plattegrond van hoofdstad. Als overzichtskaart goed te gebruiken. Folded road and travel map in color. Scale 1:500,000. Distinguishes roa

Land : Ghana
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 11.75
Lees Meer

Woordenboeken & Taalgidsen

Woordenboek Kauderwelsch Twi für Ghana - Wort für Wort | Reise Know-How Verlag

Twi (sprich „Tschi“), genauer das Asante-Twi, ist eine Sprache des Kwa-Zweiges der west-sudanesischen Untergruppe der Niger-Kongo Sprachfamilie. Sie wird von ca. 6 Mio. Menschen im westafrikanischen Ghana mit seinen insg. ca. 19 Mio. Einwohnern

Land : Ghana
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 11.50
Lees Meer

Reisgidsen

Reisgids Ghana | Bradt

Er bestaat geen Lonely Planet van Ghana. Daarom vermelden wij de enige goede gids van Ghana, die van Bradt Guides. Voor Afrikaanse landen net zo goed, zo niet beter dan de Planet. Beduidend soberder uitgevoerd, maar ook met veel informatie voor bac

Land : Ghana
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 24.95
Lees Meer

Reisverhalen

Reisverhaal Het Weerzien | Anneloes Dekker

Kleurrijk Afrika geïllustreerd in nieuw reisverslag ‘Het Weerzien’ Met de titel ‘Het Weerzien’ is een humoristisch en avontuurlijk reisverslag in boekvorm uitgebracht door Anneloes Dekker uit het Brabantse Megen. Het boek geeft een kleu

Land : Ghana
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 20.45
Lees Meer

Wegenkaarten

Wegenkaart - landkaart Ghana - Togo | Reise Know-How Verlag

Tweetalige kaart (Engels en Duits). Door ingetekende lengte- en breedtegraden is het gebruik van GPS mogelijk. Met hoogtelijnen en uitgebreid wegennetwerk: daarnaast worden ook de afstanden tussen belangrijke plaatsen duidelijk leesbaar weergegeven

Land : Ghana
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 11.50
Lees Meer

Reisverhalen

Reisverhaal Ghana... een reis op het ritme van de drums | Ada Rosman

Samen met haar echtgenoot reist de auteur door Ghana. Een land met historische banden met Nederland. Eeuwen geleden zijn miljoenen Afrikanen als slaven verscheept, via één van de vele Hollandse slavenforten aan de kust, naar onder andere Amerika

Land : Ghana
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 17.50
Lees Meer

Reisgidsen

Reisgids Culture Smart! Ghana | Kuperard

De Cultuur Bewust!-gids geeft toeristen en zakenlieden belangrijke informatie met betrekking tot de cultuur van alledag in het land van bestemming. Anders dan in de gebruikelijke reisgidsen wordt de lezer in deze reeks bijgespijkerd op het gebied v

Land : Ghana
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 12.50
Lees Meer

Reisverhalen

Reisverhaal Mosesvogels - Een rondreis door Ghana | Jan Boonstra

Amper een paar uur in Ghana vraagt Jan Boonstra zich af wat het zoveelste Afrikaanse land dat hij bezoekt zo 'typisch Afrika' maakt. Zijn het de vrouwen met de kinderen op de rug en de bagage op het hoofd? De Bijbelse kreten op de gevels in het zui

Land : Ghana
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 21.50
Lees Meer

Reisverhalen

Reisverhaal Dansend gras in de Savanne | Elmar

Wie zich aan een fietstocht van Nederland naar Ghana waagt kan problemen verwachten met de watervoorziening. In Frankrijk valt er veel te veel, in West-Afrika is er veel te weinig, zodat de begeleiding rantsoenen instelt. Na het Marokkaanse Fès is

Land : Ghana
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 17.50
Lees Meer

Wegenkaarten

Wegenkaart - landkaart Accra & Ghana zuid | ITMB

Ghana was the first African colony to become an independent nation, in 1957. It may not be the largest, most populous, or richest country on the continent, but it is one of the best-managed and prosperous democracies. One seldom hears about Ghana o

Land : Ghana
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 11.95
Lees Meer

Vogelgidsen

Vogelgids Birds of Ghana | Bloomsbury

Ghana is one of the most accessible countries in Western Africa and is rapidly becoming a top tourist destination. This dedicated country field guide uses illustrations from the acclaimed Birds of Western Africa, which have been recomposed into a n

Land : Ghana
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 40.95
Lees Meer