Met deze twintig tips doorkruis je heel Kroatië en krijg je meer dan alleen de bekende highlights te zien.
Kroatie: oude steden en sportieve avonturen
Reportages
De meeste Nederlandse vakantiegangers in Kroatië gaan op kampeervakantie of verblijven in grote hotels langs de kust. Maar er is meer te zien en te doen in Kroatië, dat daardoor ook buiten het hoogseizoen een aantrekkelijke bestemming kan zijn. We bezochten vier steden met een totaal verschillend karakter en twee plekken waar je allerlei activiteiten kunt ontplooien en toch niet ver van de kust af bent.
tekst
Theo Molenaar
Zagreb
Een bezoek aan Kroatië kan eigenlijk niet zonder Zagreb te zien. Zoals bijna iedere hoofdstad het cultureel hart van het land. De architectuur in het centrum doet denken aan Wenen en Boedapest, wat niet verwonderlijk is aangezien Zagreb voor de eerste wereldoorlog deel uitmaakte van het Oostenrijks-Hongaarse rijk. De stad heeft indrukwekkende theaters, mooie parken, concertzalen en een keur aan musea. Een rondleiding brengt ons van de Sint Stefanuskathedraal met zijn opvallende gouden beschermengelen langs het oude stadhuis naar de St Marcus kerk die, met zijn mozaïek van gekleurde dakpannen, een ronduit sprookjesachtig uiterlijk heeft. Onderweg winkels met kristal en keramiek en kelders met gewelfde plafonds en grote verzamelingen boeken naast marktkraampjes met gepofte kastanjes of fritule’s (een soort oliebollen). Onderweg blijft ook niet onvermeld dat de stropdas (cravat) vernoemd is naar de Kroaten die het kledingstuk in de 17e eeuw droegen. Ook uit Zagreb is een nuttiger uitvinding: de balpen, hier bedacht in 1938. Al wandelend belanden we in het hoogste van de twee oude stadsdelen, toepasselijk Gornji grad (bovenstad) genoemd. We kijken uit over Donji Grad (benedenstad) bij het 60 meter lange kabeltreintje dat in minder dan een minuut een steile helling overbrugt. De stadsverlichting in de bovenstad bestaat nog steeds uit gaslantaarns, die iedere avond met de hand worden aangestoken. Licht en architectuur zorgen voor een sfeer uit vervlogen tijden in dit Kroatische Montmartre. Als tegenwicht voor al die romantiek kan het vlakbij gelegen Museum of Broken Relationships dienen, gewijd aan voorwerpen en verhalen uit voorbije relaties.
Donji Grad kent onder zijn monumentale gebouwen ook een aantal hotels met een atmosfeer van historische grandeur. En niets let je om er een kijkje te nemen. Boven de klassieke sofa’s bij de lobby van het Palace hotel zijn foto’s te bewonderen van hotelgasten als Sophia Loren, Orson Welles en Bobby Fisher. Het hotel heeft een klassieke koffiebar, met op sommige avonden muziek en cabaret. Iets verderop, tegenover het station, ligt het Esplanade hotel. Voor dit hotel is veel uit de kast getrokken. Het is in 1925 gebouwd met alle chic en luxe die nodig was om de passagiers van de Simplon Oriënt-express te plezieren. De lobby in art-decostijl is een bezienswaardigheid op zichzelf.
Split
Het contrast tussen Zagreb en Split is groot. Is historisch Zagreb toch wel van de laatste honderden jaren, het hart van Split wordt nog steeds gevormd door een paleis aan zee gebouwd door de Romeinse keizer Diocletianus, die er na zijn pensionering (hij was de enige Romeinse keizer die ooit is afgetreden) ging wonen. Dat was rond het jaar 300. Alle inwoners na de keizer hebben in en om het paleis gebouwd en aangebouwd, met hergebruik van beschikbare materialen. Aan de waterkant is een lange palmenboulevard, de Riva met terrassen, restaurants en winkels. Een oude poort, die bekend staat als de bronzen poort, geeft toegang tot het hart van het Paleis. Iets verderop wordt het graf van Diocletianus bewaakt door een zwarte Sfinx. Ironisch genoeg is de laatste rustplaatst van één van de ferventste vervolgers van Christenen later omgebouwd tot Kathedraal. Verder de stad inlopend wordt je getrakteerd op het ene fraaie doorkijkje na het andere. Smalle straten slingeren zich door het centrum. Winkels, koffiebars, pubs en restaurants zijn gehuisvest in panden waarvan de oorsprong deels terug gaat tot de oudheid. Je kunt ook in hotels verblijven die geheel in de stijl van de stad zijn. Zo is hotel Vestibuul gecreëerd door paleizen uit drie periodes, Romaans, Gotisch en Renaissancistisch samen te voegen met de muren van het paleis van Diocletianus. Het ruïneachtige uiterlijk in combinatie met strak glas en een moderne aankleding maken het tot een bijzondere plek.
Aan de noordkant kun je de paleisgronden verlaten door de ‘Gouden’ poort. Ertegenover is een groot bronzen beeld te vinden van Grgur van Nin, een bisschop die in de 9e eeuw, zo te zien met priemende vinger, verkondigde dat de Kerk van Latijn moest overschakelen naar het Slavisch. Zijn grote teen is door gelovigen geheel gladgewreven. Het is een beeld van de beeldhouwer Mestrovic, wier opvallende werk ook in Zagreb en elders in Split te zien is.
De westelijke ‘IJzeren’ Poort leidt tot een ander deel van de stad. Split was vanaf 1420 een protectoraat van Venetië, wat in dit deel van de stad zijn sporen heeft achtergelaten. Hier Renaissance gebouwen en weidse pleinen, met zowel luxe winkels als een overdekte vismarkt.
Trogir
Na de grootschaligheid van de eerste en de tweede stad van het land is het plaatsje Trogir van een andere orde. De oude stadskern, die op de werelderfgoedlijst van UNESCO is opgenomen ligt op een klein eiland, met bruggen verbonden met het vasteland en het grotere eiland Ciovo. Vanaf de overzijde van het water is een fraai lijnenspel van kerktorens, stadsmuren en voorname stadshuizen te zien; eenmaal door de poort wordt pas duidelijk hoezeer allerlei bouwstijlen zijn versmolten. Renaissance en Barokke gebouwen mengen met Romaanse kerken. Zo heeft de klokkentoren van de St Laurentius Kathedraal op de verschillende verdiepingen verschillende stijlen van decoratie. Op hetzelfde plein vind je ook het fraaie stadhuis en de klokkentoren. Een stadswandeling voert verder langs meerdere grote en kleine kerken, een aantal stadspaleizen, een kasteel en een aantal mooi in met hun omgeving geïntegreerde hotels in oude panden. Je kunt je echt onderdompelen in de sfeer van de plaats.
Aan de overzijde van de boogbrug, langs de kade van het eiland Ciovo liggen een aantal kleine hotels met een fraai uitzicht over het oude stadsdeel.
Šibenik
Šibenik is een van de oudste steden langs Kroatische kust gesticht door Kroaten en niet door Grieken, Romeinen of Illiers. Maar ook deze stad is een netwerk van smalle straatjes, pleinen, doorkijkjes, steen en dakpannen. Boven de stad ligt het fort van StMichael, een massief fort, dat een mooi uitzicht over de stad biedt. Het kroonjuweel van Šibenik is de Kathedraal van Sint James, wederom een UNESCO monument, gelegen aan een plein dat eeuwenlang het middelpunt van het publieke leven was en ook het stadhuis, een aantal paleizen en een standbeeld van de architect van de Kathedraal herbergt. Zijn schepping is, als veel voorname godshuizen, rijk versierd, maar dit exemplaar bevat zowel binnen als buiten een aantal buitengewoon artistieke details. Zoals het doopfont in een kelder, het gewelf daarboven, de fraaie dome, de poort en de beeldhouwwerken in de pilaren. Met de rij hoofden en de gebeeldhouwde leeuwen vormen ze een opvallend detail aan de buitenzijde. Het restaurant aan de overkant is een plezierige plaats voor een lunch.
Zadar
De laatste historische plaats die we bezoeken is Zadar. Onze gids verhaalt hoe de stad gedurende de laatste oorlog in 1991 belegerd en beschoten is. Inmiddels is de schade aan het Romeinse erfgoed en de oude binnenstad grotendeels hersteld. Het oude deel van de stad is gebouwd volgens het Romeinse grondplan van lange straten en kleine dwarsstraatjes die de stad in vierkante blokken verdelen. Van het forum Romanum is weinig meer te zien dan het grondplan. Er is een weids plein ontstaan, waaraan een aantal mooie kerken liggen. De meest bijzondere is de kerk van St Donatus, een monumentale ronde kerk in pre Romaanse stijl. Indrukwekkend is vooral de hoge koepel, omringd door een galerij van twee verdiepingen. In de stenen zijn hier en daar Romeinse reliefs te zien en langs de grond maken platliggende pilaren en zelfs een altaar waarop eens geofferd werd deel uit van de fundering. Andere bezienswaardigheden zijn een plein met vijf achter elkaar gelegen waterbronnen, een ernaast gelegen park en de oude stadspoort waarop vanaf de rand van het park kan worden neergekeken.
Een mooie stop voor een kop koffie is het restaurant van het pas geopende Art hotel Kalalarga. De designers hebben zich hier uitgeleefd in een mix van oud en nieuw, mooie materialen en subtiele kleuren.
Het mooiste bewaart Zadar voor de avond. De architect Nikola Bašić, die in Zadar naar het Gymnasium is gegaan, heeft de stad verrijkt met twee bijzondere kunstwerken. Een zee-orgel, waarbij de golfslag ervoor zorgt dat lucht door een aantal pijpen wordt geblazen, waardoor een permanent concert met steeds wisselende tonen ontstaat. Vlakbij het zee-orgel vind je ‘Greetings to the sun’. Een grote cirkel van zonnecellen en led lampen, waarbij de overdag opgeslagen zonne-energie ’s avonds wordt omgezet in een door de golven gestuurde lichtshow.
Trilj
Paardrijden, kayakken, raften, mountainbiken en trekken over beboste heuvels. Dat alles kan geregeld worden vanuit het plaatje Trilj, op slechts 30 kilometer van Split. Tijdens een korte wandeling zien we traditionele huizen, een watermolen waarmee nog steeds graan wordt gemalen, maïsvelden en het begin van beboste heuvels. In Trilj kun je verblijven en allerlei activiteiten boeken. Voor een actieve vakantie of voor een paar actieve dagen tijdens een zonvakantie.
Starigrad-Paklenica
Starigrad is een rustige stad aan de kust. Paklenica is een nationale park. Het park is populair bij alpinisten. Er zijn meer dan 400 klimroutes van verschillende zwaarte en lengte. Op 1 mei wordt traditioneel een internationale klimmersbijeenkomst gehouden met de wedstrijd Big Wall Speed Climbing. De naam geeft een indruk waar het om gaat.
Behalve rotswanden zijn er ook wandelpaden met een totale lengte van meer dan 150 kilometer. Er zijn grotten, bossen en heuvels, orchideeën en tal van diersoorten, waaronder beren, wolven, slangen, herten en vossen. En natuurlijk vogels, waaronder adelaars, valken en haviken.
Kortom een klein paradijs voor de natuurliefhebber.
Slapen & eten – Boutique en Familiehotels
Naast de toeristenhotels die meestal in de brochures van de grote reisorganisaties worden aangeboden zijn er ook wat exclusievere en/of wat persoonlijkere opties. Vaak wat kleiner, bijzonder van design of met de gastvrijheid van een familiepension.
Zagreb
Het prachtig gelegen Esplanade hotel dat gebouwd is om de verwende passagiers SimplonOrient express te behagen en biedt dan ook alle grandeur die je maar zou kunnen wensen in een historische setting. Om in te overnachten of in ieder geval een bezoekje aan het restaurant te brengen.
Bijna net zo fraai is het Palace hotel. Eens het favoriete hotel in de regio van Orso Welles. Het is een in 1907 gebouwd hotel met fraaie art nouveau details. Het meest historische grand-hotel in Zagreb, kan boog gaan op mooie kamers met klassiek meubilair, fraaie zalen, een chic restaurant maar ook over een café met uitstekend gebak en ontbijt vanaf 5 euro.
Split
Vestibul Palace ligt midden in het paleis van Diocletianus. Paleizen uit drie periodes, Romaans, Gotisch en Renaissancistisch zijn samengevoegd met de muren en niches uit de Romeinse tijd. Het ruïneachtige uiterlijk in combinatie met strak glas en een moderne aankleding maken het tot een bijzondere plek. Het hotel won een prijs voor het beste luxe hotel ter wereld in 2012.
Trogir
Vila Sikaa is een door een familie gerund klein hotel gevestigd in een statig oud huis dat meer dan 300 jaar oud is. Het hotel ligt aan het water en kijkt uit over de oude stad, die bereikbaar is over de nabijgelegen brug. De service is persoonlijk en vriendelijk. Auto- en scooterverhuur, boot charters, transfers en excursies kunnen geregeld worden.
Hotel Monika is een relatief nieuw hotel midden in het oude centrum. Ook in dit hotel is het interieur gecombineerd met de oude architectuur. Er zijn kamers, maar ook luxe appartementen waarvan één met een groot privéterras. Het bijbehorende restaurant heeft een traditie van meer dan 40 jaar.
Zadar
Arthotel Kalelarga is een smaakvol designhotel midden in de oude stad. Met al even mooi gestyled restaurant. Het unieke van het hotel is de ligging en de zeer smaakvolle combinatie van een oud gebouw en moderne stijlen en kleuren. Hier hebben talentvolle interieurontwerpers zich uitgeleefd zoveel is duidelijk.
Wat klassieker van stijl, maar ook erg fraai is het rustig gelegen hotel Bastion. Het is gebouwd op de resten van een middeleeuws fort, vandaar de naam. Het hotel heeft uitgebreide welness mogelijkheden, met onder meer een Turks bad, sauna, stoombehandelingen, massage en een gym. Ook culinair heeft dit hotel veel in huis.
In het modernere deel van de stad, maar op loopafstand van het oude centrum, ligt hotel Mediteran. Het wordt behalve door toeristen ook gebruikt door zowel zakelijke reizigers en heeft alle benodigde voorzieningen. Het restaurant serveert onder meer lokale smaken met de bijbehorende wijnen.
Trilj
Een basis voor allerlei activiteiten en een mooie plaats om te verblijven is het familiehotel SvMihovil. De kern van het hotel is het restaurant waarmee alles ooit is begonnen en waar de tijd stil lijkt te hebben gestaan.De ouders van de broers die het hotel runnen wonen nog steeds in hun appartement dat midden in het hotel ligt. www.svmihovil.com (op het moment van schrijven nog geen Engelse versie aanwezig)
Starigrad
Een comfortabele basis voor een bezoek aan het PakleThe nica park is Hotel Vicko, gerund door twee broers. Het aantal enorme onderscheidingen, diploma’s en artikelen dat in de gangen is ingelijst geeft een mooie indruk van een historie van gastvrijheid en trots vakmanschap. Het hotel kan een heel scala aan activiteiten verzorgen, ook voor groepen.
Het nationale park Paklenica.
De werken van de befaamde beeldhouwer, Architect en schrijver Ivan Mestrovic.
Lokale info
