Toegegeven. Als je Flåm binnenrijdt, vraag je je wellicht even af waar je bent beland. Om je heen zie je indrukwekkende fjorden. Bereikbaar per trein, boot of auto. En uiteraard ook te voet, of op de fiets. En één din
Van rotskunst tot ijssculpturen in Alta
Reportages
De Noord-Noorse stad Alta ligt aan het uiteinde van het Alta-fjord. Een typisch kenmerk van Sami-nederzettingen, want de Noormannen vestigden zich traditioneel dichter bij de open zee. Ook nu nog wordt Alta de poort naar het land van de Sami genoemd.
tekst Sandra van Bijsterveld
Finnmark en Finnmarksløpet
Alta ligt in de noordelijke provincie Finnmark, die ongeveer even groot is als Zwitserland. De stad wordt omgeven door dennenbossen, bergen en open vlaktes. De natuur is hier altijd dichtbij: je schuift zo op je langlaufski's door de stad en de bergen in. Als je liever op een hondenslee stapt, kun je hier helemaal je hart ophalen. Elk jaar begint en eindigt hier de Finnmarksløpet: een hondensledewedstrijd van 500 of 1000 kilometer dwars door Finnmark.
Wederopbouw
Finnmark heeft zwaar te lijden gehad in de Tweede Wereldoorlog en dat is nog steeds te zien aan de steden en dorpen. Toen de Duitsers zich terugtrokken uit dit gebied, verwoestten ze alles wat ze achterlieten. Na de oorlog moest alles dus opnieuw worden opgebouwd en daarbij is uit verschillende nederzettingen de stad Alta ontstaan. Door die ontstaansgeschiedenis heeft de stad nu meerdere centra, terwijl daartussen nog ruimte was voor een cruisehaven en een vliegveld.
Licht en donker
Van 25 november tot 17 januari komt de zon niet boven de horizon uit in Alta. Maar als dat eenmaal weer wel gebeurt, krijgen de inwoners er per dag maar liefst tien minuten zon bij, totdat in de zomer de zon wekenlang niet meer ondergaat. Door al die zonuren hebben groente en fruit uit dit gebied een intense smaak. Met name aardbeien van boven de poolcirkel schijnen heerlijk te zijn.
Nordlyskatedralen
Een voordeel van de donkere dagen in Alta is dat je er dan vaak het noorderlicht kunt bewonderen. Alta wordt wel 'de stad van het noorderlicht' genoemd en er is zelfs een noorderlichtkerk. De vorm van de Nordlyskatedralen beeldt de golvende beweging van het noorderlicht uit. Binnen zijn lampen opgehangen die het noorderlicht nabootsen.
Leisteen en zalm
Behalve sportmogelijkheden, noorderlicht en middernachtszon heeft de natuur Alta nog meer te bieden. Over de hele wereld – ook in Nederland – wordt bijvoorbeeld leisteen uit Alta gebruikt, omdat die zo stevig is. Daarnaast is er de zalm, waarop niet alleen wordt gevist door beroepsvissers, maar ook door hobbyisten. Inwoners van Alta kunnen elk jaar deelnemen aan een loterij om een visvergunning te krijgen. Als je hier als dochter je vader blij wilt maken, geef je hem zo'n lot voor zijn verjaardag, of doe je zelf mee en vang je een grote zalm, zoals onze gids in het Alta Museum.
Alta Museum
Een foto van haar vangst laat ze zien tijdens rondleidingen door het rotskunstmuseum van Alta. De afbeeldingen die hier op de rotsen zijn gevonden, staan op de werelderfgoedlijst van Unesco. Ze zijn 2500-6200 jaar oud en beelden mensen, dieren, boten en wapens af. In de zomer kun je de rotskunst bewonderen tijdens een wandeling van 3 kilometer. In de winter is het museum ook geopend, maar de kunst op de rotsen buiten gaat dan schuil onder een laag sneeuw. Dat is maar goed ook, want zonder dat beschermende sneeuwdek zouden ze beschadigen door ijsvorming en barsten.
De rotskunst in Alta is niet op de rotsen getekend, maar erin gekerfd. De eerste vondst was Pipisteinen, een rotsblok met een figuur erop die verdacht veel op Pippi Langkous lijkt. De aardappelboer die deze steen vond, liet hem eerst een hele tijd op zijn erf liggen, totdat de steen de aandacht kreeg die hij verdiende.
Daarna volgden nog veel meer vondsten. Zo'n ontdekking is niet altijd voor iedereen een geluk. Je zult maar een rotsblok in je tuin willen laten opblazen om een zwembad te kunnen aanleggen, en tot de ontdekking komen dat het rotsblok bewaard moet blijven omdat er rotskunst op staat… Dat de rotskunst behouden moet blijven, daar is men het wel over eens. Hoe dat moet gebeuren, is een tweede. Op dit moment worden de afbeeldingen elk jaar met alcohol vrijgemaakt van mos en dan rood ingekleurd om ze duidelijk zichtbaar te maken. Maar er worden inmiddels wel kanttekeningen gezet bij die methode, waarvan de invloed op de rotskunst op de lange termijn onzeker is.
De rotskunst van Alta biedt inzicht in hoe het leven in Noord-Noorwegen duizenden jaren geleden was. Er is van alles afgebeeld op de rotsen, zoals beren, walvissen, elanden en rendieren met hek erom. Maar er zijn ook rituelen te zien, en praktische dingen zoals sneeuwschoenen, vislijnen, langlaufski's, boten en kampvuren. Omdat er samenhang in de tekeningen zit, vormen ze samen een soort stripverhaal, met bijvoorbeeld pootafdrukken die een spoor vormen tussen het ene berenhol en het andere. Opvallend is een periode waarin de afbeeldingen opeens een heel andere stijl hebben. Menselijke figuren zijn opeens veel groter en hebben lange nekken. Sommige experts denken dat dit afbeeldingen van goden zijn, anderen denken eerder aan buitenaardse wezens.
Sorrisniva Igloo Hotel
Een andere bezienswaardigheid in de buurt van Alta is het Sorrisniva Igloo Hotel [http://www.sorrisniva.no/]. In de winter dan, want in het voorjaar smelt het hotel helemaal weg. Elk najaar wordt het opnieuw opgebouwd, met ieder jaar een ander thema. In de winter van 2013-2014 was het thema Vikingkoningen en stond het hotel vol met ijssculpturen van drakenschepen en Noormannen.
De temperatuur in het iglohotel ligt tussen de -4 en -7 graden. Je bagage laat je achter in het servicegebouw, waar ook de receptie, sauna, toiletten en het restaurant gevestigd zijn. Het servicegebouw is op kamertemperatuur, maar in de slaapkamers, de trouwkapel en aan de bar van het iglohotel kun je je jas en handschoenen beter aanhouden, zeker als je een drankje gaat drinken uit een 'glas' van ijs. In bed houden rendiervellen, een winterslaapzak, thermo-ondergoed en een muts je warm. Volgens de gids is het er zo lekker slapen, dat ze gasten vaak uit bed moet halen om te voorkomen dat hun bus zonder hen vertrekt.
