Het feit dat deze plaatsen minder bekend zijn, wil zeker niet zeggen dat ze ook minder indrukwekkend zijn. Dat geldt zeker voor het Khatyn War Memorial in Wit-Rusland.

Deze gedenkplaats ligt ongeveer 70 kilometer buiten Minsk. Je kan er zelf makkelijk naartoe rijden, maar heb je niet de beschikking over een auto, dan is een excursie een mogelijkheid. Deze zijn via internet of gewoon via één van de hotels te boeken.

Via mooie boulevards rijd je richting het noorden over de M3 de stad uit. Onderweg kom je in de stad weer de nodige monumenten tegen.

Buiten Minsk wordt het landschap meer bebost en heuvelachtiger, er is zelfs een skipiste. Nu moet je je bij de heuvels niet al teveel voorstellen, de hoogste “berg” van Wit-Rusland is net iets hoger dan onze Sint-Pietersberg, nog geen 400 meter.

Het complex van Khatyn is gebouwd op de resten van het oorspronkelijke dorp. De locatie is prachtig middenin de bossen gelegen. Wat zich hier een kleine 70 jaar geleden heeft afgespeeld gaat echter elk voorstellingsvermogen te boven.

In het voorjaar van 1943 werd er vlakbij het dorpje een partizanenactie uitgevoerd. Hierbij komt een Duitser om het leven. Als wraakactie omsingelen de Nazi's het dorpje en drijven alle bewoners met het geweer op de borst hun huizen uit richting een grote schuur. Mannen, vrouwen, kinderen en baby's. Alle inwoners van het dorp worden in de schuur opgesloten. Daarna overgieten de Nazi's de schuur met benzine en steken hem in brand. Buiten stellen soldaten zich op achter mitrailleurs, om mensen die proberen te ontsnappen neer te schieten.

Het is een inferno. Zwaar verbrande mensen die weg proberen te rennen en kinderen die door hun ouders uit de brandende schuur worden gegooid, worden allemaal neergeschoten. Na deze barbaarse daad wordt het complete dorp platgebrand. In totaal komen er 149 bewoners om, waaronder 75 kinderen, de jongste was slechts zeven weken oud.

Er zijn zeven overlevenden, zes kinderen en één volwassene. Twee kinderen die door mensen in een ander dorp worden opgevangen, komen een week later om bij een soortgelijke actie door de Nazi's. De enige volwassen overlevende, Josef Kaminsky, vindt buiten de platgebrande schuur zijn zwaar gewonde zoon die kogelwonden heeft en ernstig verbrand is. De jongen sterft in zijn armen…

De Nazi's hebben gedurende WW II van meer dan 600 dorpjes de inwoners levend verbrand. In totaal is bijna een kwart van de Wit-Russische bevolking tijdens WW II door de Duitsers vermoord; meer dan twee miljoen mensen. Een onvoorstelbare misdaad tegen de mensheid. Het is niet vreemd dat je in dit land ontzettend veel oorlogsmonumenten tegenkomt om de slachtoffers te herdenken.

Als je het complex betreedt, zie je als eerste het beeld van Josef Kaminsky met zijn zoon in zijn armen. Door de geschiedenis in je achterhoofd raakt het je nog meer dan dat het normaal zou doen. Er leidt een pad naartoe waar paarse bloemen staan. Dit bloemenpad staat symbool voor een rivier van bloed.

Verder bestaat het complex uit 26 beltorens. Deze stellen de schoorstenen voor van de huizen van het dorp. Omdat deze van steen waren, zijn dit de enige overblijfselen van het dorp. Op elke beltoren staan de namen van de vermoorde mensen die er woonden. Ik zie op één schoorsteen de namen staan van negen mensen: de vader, moeder en hun zeven kinderen. Op een andere schoorsteen tellen we de namen van in totaal 13 familieleden.

Rechts van het standbeeld staan twee granieten platen, deze stellen het instortende dak van de schuur voor. Als je de weg achter het standbeeld volgt, kom je uit bij een symbolische begraafplaats. Hier staan urnen met aarde van alle dorpjes die met bewoners en al zijn vernietigd.

Als je nog verder doorloopt is er een monument waar de eeuwigdurende vlam brandt, ter nagedachtenis aan iedereen die tijdens the Grote Vaderlandse Oorlog is omgekomen. Tot slot bevindt zich aan de linkerkant van het complex de “Muur van Rouw” waarin elke erker een concentratiekamp voorstelt. Op de plaquettes staan de aantallen omgekomen mensen. Overal zie je kransen, bloemen, bidprentjes en kinderknuffels liggen.

De stilte op het complex wordt om de paar minuten onderbroken door het monotone klinken van de bel van één van de 26 schoorstenen, dit geeft een beklemmend gevoel.

Deze herdenkingsplaats laat een diepe indruk achter.