Om bij de basis te beginnen: het hoofd. Als transportmiddel is het Ugandese hoofd nog altijd een van de meest gebruikte items. Het principe is simpel: plaats een ring van bananenbladeren op het hoofd en vervolgens plaats je daar de goederen op die van A naar B gebracht moeten worden. Goederen zoals een 25 liter jerrycan met water, een mand met 20 kilo aardappels of een enorme bos brandhout. En als alles staat begint de tocht, veelal een berg op. Het is echt onvoorstelbaar om te zien hoe vrouwen met het grootste gemak op deze manier een berg op dan wel af rennen, met op hun rug meestal nog een baby ook. Ook mannen doen dit wel maar met beduidend minder gewicht en over kortere afstanden.

Het sterke geslacht zo als dat soms verwarrend heet maakt eerder gebruik van de fiets. Als Nederlander was ik gewend om kleine dingen in tassen aan stuur of op bagagedrager te vervoeren. Hier in Uganda worden de meest vreemde zaken per fiets vervoerd. Denk aan een bankstel of een bos ijzer van ettelijke meters lang. Je komt fietsen tegen die gewoon dienst doen als taxi. Er kunnen dan toch al snel 2 tot 3 passagiers mee. Maar indrukwekkender is het om te zien hoe trossen bananen worden vervoerd. Soms wel 6 op een fiets en op de een of andere manier moeten de fietsers altijd wel weer een berg op om het verkooppunt te bereiken. Over bergen gesproken: ik ben ooit achterop een boda boda van Kabale naar Kisoro gereden, dwars door de schitterende berglandschappen van zuidwest Uganda. Een boda boda is een brommertaxi en dit is meteen het favoriete vervoersmiddel voor de kortere afstanden. Nu valt Kabale-Kisoro niet onder kortere afstanden maar ik kon geen gewone taxi krijgen en dus ben ik toen maar per boda boda gegaan. Een tocht van rond de 70 kilometer met veel hoogteverschillen, strakke haarspeldbochten en veel drempels. Koud ook! Regen ook! Na een tocht van bijna 4 uur kwamen we redelijk kapot aan bij Travellers Rest Hotel waar het grote haardvuur een zeer welkome aanblik bood. Normaal gesproken worden deze boda boda's alleen voor kortere afstanden gebruikt en zijn vaak een uitkomst. En wat bij de fiets ook al gold: er past zoveel op. Geen enkel probleem om als passagier een man met koe op schoot te zien. Of een familie van pa, ma en 4 kinderen met tassen. Of een bankstel bestaande uit 3-zitsbank, 2 fauteuils en salontafel.

Voor de langere afstanden is er dan een aantal mogelijkheden: taxi, minibusje, bus, vrachtwagen en niet te vergeten, de eigen auto.
De taxi is op veel plaatsen de standaard Toyota met, in Europa, 5 zitplaatsen. Hier bieden deze 5 zitplaatsen voldoende ruimte voor 9 tot 10 mensen. Naast de chauffeur kunnen er 2 zitten en op de achterbank is dan meer dan voldoende ruimte voor de overige 6 tot 7 inzittenden. De bagage kan op schoot, het dak, de achterbak of desnoods aan een touw los achterop de auto bevestigd worden. Kijk niet gek op (nu is dat vanwege de resterende bewegingsruimte toch al niet mogelijk) wanneer iemand instapt met een geit, 6 kippen of een enorme zak houtskool. De minibusjes bieden vanzelfsprekend meer ruimte: plaats voor zeker 18 tot 20 personen. Beide opties worden gebruikt als taxi om op comfortabele en veilige wijze van de ene naar de andere plaats te geraken. De minibusjes rijden ook door de nationale parken, sommige met 4WD, sommige zonder. Wel steevast met net iets meer mensen dan zitplaatsen.

Er rijden ook bussen door Uganda. We hebben zelfs de Postbus met videovertoning aan boord. De meeste bussen zijn echter in een iets deplorabele staat en scheuren zo snel mogelijk van plaats naar plaats. Hoeveel mensen er in kunnen is waarschijnlijk niet bekend maar het zijn er veel tot vooral zeer veel. Bagage in de onderluiken maar veelal op schoot. En dan is er nog de vrachtwagen met open laadklep. Daar kan dus echt veel in. Je komt afgeladen vrachtwagens tegen met bananen, daar weer boven op steevast een half dorp aan inwoners. De volgende vrachtwagen vervoert runderen met de enorme horens op weg naar de slacht met bovenop het andere halve dorp.
Het is en blijft een geweldig iets om gewoon te kijken naar hoe alles en iedereen vervoerd wordt maar al met al ben ik toch altijd wel weer blij wanneer mijn eigen auto het gewoon doet.