Witte kerst in Afrika

Verre Avonturen

Ethiopië roept bij de meeste mensen associaties op met verhongerende mensen op een kale zandvlakte met verdroogde struiken, Live Aid, oorlog en bittere armoede. Hoewel het land de laatste decennia veel strijd heeft gekend en er ook hongersnoden waren, doet dat beeld toch afbreuk aan de werkelijkheid. Het hoogland dat meer dan de helft van het grondgebied van Ethiopië (dertig keer Nederland) uitmaakt, is voor een aanzienlijk gedeelte groen en vruchtbaar. De mensen zijn arm maar hebben hun trots en koesteren hun cultuur en hun geluk op een wijze waar de meeste Nederlanders iets van zouden kunnen leren. Helaas geldt dat ook voor de door toeristen verpeste kinderen.

tekst Theo Molenaar

Het land heeft de rijkste culturele erfenis van Afrika beneden de Sahara. Er zijn banden met het oude Egypte en met het oudtestamentische jodendom. Vanuit hier zijn rijken geregeerd met een omvang vele malen groter dan het huidige Ethiopië. Het is als enig Afrikaans land nooit een kolonie geweest, herbergt rotskerken die wel als achtste wereldwonder gelden, bevat de vallei die als geen andere plek aanspraak kan maken op de titel 'kraamkamer van de mensheid', herbergt (volgens de legende) de ark des verbond en kent een geheel eigen orthodox-christelijke cultuur met joodse invloeden.

Het landschap is zo divers als van zo'n groot land te verwachten is. Ik zie kale vlaktes, groene valleien met alpine begroeiing en prachtige bloemen, ruige bergen, tropische palmen, prachtige meren, diepe kloven, moerasland. Misschien wel het meest boeiende en mooie land dat ik ooit mocht bezoeken.

1-jan-2012 11:18 = 1-mei-2004 5:20 Één de eigenaardigheden in Ethiopië is het gebruik van datum en tijd. Terwijl de wereld al honderden jaren over is geschakeld op de Gregoriaanse kalender heeft Ethiopië haar oude kalender behouden. Ethiopië loopt zeven jaar en acht maanden achter op de rest van de wereld. De kalender telt dertien maanden, twaalf van dertig dagen en één korte van vijf of zes. Nieuwjaar valt op elf september, ongeveer onze één september. De tijd begint te lopen bij zonsopgang om zes uur `s ochtends. Als de klok tien uur aanwijst is het voor ons dus vier uur. De lokale tijdrekening kent twee maal twaalf uur. Minuten worden afgerond op vijftallen. Er bestaan geen woorden voor twee voor twaalf, elf over één en dertien over vier.

Zeven januari is het Leddeth het Ethiopische kerstfeest, dat – hoe kan het ook anders- verschilt van datum met de rest van de wereld. De avond ervoor zijn we in Lalibela, het oude religieuze centrum van Ethiopië. Het is tien uur 's avonds als we naar de uit de rotsen gehakte kerken gaan. Een zee van in het wit gehulde pelgrims en andere gelovigen is verzameld in de loodrecht in de grond uitgehakte corridors die de rotskerken verbinden, in de kerken zelf, op de flanken van de omringende heuvels en op de toegangswegen. Velen hebben een lange tocht achter de rug. Priesters prediken en zingen. Vanuit de menigte klinken antwoorden op, soms gezongen, soms gescandeerd. Van tijd tot klinkt iets op dat eigenlijk het best beschreven kan worden als indianengehuil. De taal en klanken van het Ge'ez, de taal van de liturgie, doen op het eerste gehoor Arabisch aan. De ruw uitgehakte gangen, de primitieve kaarsen, de pelgrims en de bedelaars maken dat het schouwspel zowel bijbels als middeleeuws aandoet. Sommige pelgrims dragen een staf in de vorm van een kruis, geheel in de geest van deze tijd, gemaakt van aan elkaar gelaste stukken betonijzer. Na een uur verlaten we de heuvel om naar de in de tuin van het hotel opgezette tenten met veldbed te gaan. Het gezang houdt de hele nacht aan en zorgt voor een slaap met een aantal bijna buitenwereldse onderbrekingen.

Nooit eerder heb ik een mis bezocht en ben ik gaan slapen om er daarna vervolgens weer naar terug te keren. Deze keer wel. De dageraad lijkt langzaam op te komen, in tegenstelling tot de korte schemering 's avonds. Alsof de nog steeds aan de gang zijnde plechtigheid het gevoel van tijd beïnvloedt. In de ochtendschemering is pas goed te zien hoe omvangrijk de witte massa is (ik hoorde het getal van 70.000 mensen). De priesters die `s avonds slecht te zien waren blijken in het opkomend daglicht op een smalle richel tussen de kerken te staan, vele meters boven de grond. Ze dragen kleurige, met gouddraad doorstikte gewaden. Ertegenover een rij nonnen en een voorganger. Ertussen en eromheen nog steeds de witte mensenzee. Even ontstaat er paniek als twee groepen tegen elkaar in bewegen. Ik probeer terug te duwen als ik zie dat kleine kinderen in de verdrukking komen. Het loopt goed af maar na de kracht van de opgestuwde menigte gevoeld te hebben, kan ik me al te goed voorstellen hoe in Mekka ieder jaar tientallen doden vallen door schijnbaar ongestuurde menselijke vloedgolven.

De mis lijkt, te oordelen naar het toenemend indianengehuil tot zijn climax te komen hoewel vorm en inhoud van het ritueel mij vreemd zijn. De climax is, vergeleken bij de tijdsduur van de plechtigheid zo kort dat het bijna een anticlimax lijkt. Langzaam stroomt een witte mensenvloed uit over de straten om vervolgens op te lossen in het omringende heuvellandschap.

In de middag keren we terug naar de inmiddels bijna lege kerken. Er zijn twee complexen en één losse kerk. De vormen van de kerken zijn van bovenaf in de grond uitgegraven, waarna ze zijn uitgehold. Ze zijn verbonden door open, eveneens uitgehakte gangen. In een hoek een vierkant bad met vuil water dat onder een dikke laag groene planten schuil gaat. Deze vijf meter diepe poel schijnt heilzaam te zijn voor onvruchtbare vrouwen (als ik rondkijk kan ik me overigens niet voorstellen dat er daarvan veel zijn in Ethiopië). Sommige van de kerken bevatten muur- en plafondschilderingen van bijbelse taferelen. In anderen is enig beeldhouwwerk zichtbaar. Priesters komen vanachter een gordijn om het kruis behorend bij de kerk te tonen. Het beroemdste ervan is gemaakt van zeven kilo goud, de meeste zijn van ijzer of hoogstens verguld. Andere priesters staan voor reproducties van schilderingen en zegenen de laatste pelgrims die naar binnen schuifelen. In sommige van de gangen zijn kleine grotten uitgehakt. Erin bevinden zich kluizenaars. Het zijn kleine mannetjes in een opgevouwen houding. Sommigen hebben iets weg van een priester maar even vaak doen ze denken aan een trol uit een sprookjesattractie, of aaneen circusaapje. Gezien de bedragen die de langsstromende gelovigen voor hen neerleggen, en de manier waarop die steevast snel en discreet uit het zicht worden geplaatst, zouden dit wel eens de rijkste mannen uit het dorp kunnen zijn.

Website van de auteur: pictures.theomolenaar.nl


Inspiratie voor Ethiopië

Slimme Reistips

De Australische reisorganisatie Intrepid Travel bestaat dit jaar 25 jaar en om dat te vieren vroegen ze Daniel Klein en Mirra Fine van The Perennial Plate om een video te maken van hun wereldreis, waarin ze weergeven wat volgens hen reiz

Lees Meer Door: Reisbijbel

Verre Avonturen

`s Ochtends lijkt alles normaal in Gonder, een oude stad die van 1635 tot rond 1900 de hoofdstad was van een keizerrijk. Dit heeft de nodige kastelen opgeleverd, alle gebouwd in een ommuurd deel van de stad. Iedere keizer bouwde een nieuw slot of

Lees Meer Door: Theo Molenaar

Verre Avonturen

Israel Dejene zag de kinderen in zijn buurt in de Ethiopische hoofdstad Addis Ababa opgroeien tussen drugverslaafden en criminelen. Hij besloot de kinderen wat afleiding te bieden om daarmee te voorkomen dat de kinderen in zijn buurt het slechte p

Lees Meer Door: Reisbijbel

Verre Avonturen

Harar is een interessante plaats voor een dag of twee. Een ommuurde moslimstad met middeleeuwse steegjes en paadjes waaraan huizen liggen met kamers waarbinnen dozijnen geëmailleerde schalen als versiering aan de muur hangen. 's Avonds vo

Lees Meer Door: Theo Molenaar

Verre Avonturen

Zodra ik mijn hotel in Addis Ababa uitstap word ik meteen geconfronteerd met de harde werkelijkheid in dit derde wereldland. Daklozen liggen overal op straat, bedelaars, melaatsen met stompjes in plaats van handen, blinden, geamputeerden en andere

Lees Meer Door: Theo Molenaar

Verre Avonturen

In het noorden van Ethiopië bevindt zich een van de meest spectaculaire monumenten van Afrika: de rotskerken van Lalibela. 
Dit complex van 11 monolithische kerken werd in het begin van de 13e eeuw volledig uit de rotsen gehouwen in opd

Lees Meer Door: Reisbijbel

Verre Avonturen

Ethiopië is een enorm land (dertig keer Nederland) dat nauwelijks verharde wegen kent. Het grootste deel van het land is slechts te bereiken over onverharde wegen, waarvan de conditie kan verschillen per streek en per seizoen. In het regensei

Lees Meer Door: Theo Molenaar

Verre Avonturen

Ethiopië roept bij de meeste mensen associaties op met verhongerende mensen op een kale zandvlakte met verdroogde struiken, Live Aid, oorlog en bittere armoede. Hoewel het land de laatste decennia veel strijd heeft gekend en er ook hongersnod

Lees Meer Door: Theo Molenaar

Reisorganisaties Ethiopië

Reizen naar Ethiopië

Prijs: €0 - €10000
Dagen: 0 - 30

ReisKnaller

ReisKnaller: Noord-Ethiopië 10 dagen; Rotskerken en koffieceremonies

Selam! Het noorden van Ethiopië is bijzonder. Je treft er eeuwenoude kastelen, lieflijke kloosters en monolithische grotkerken, waar je het vrome leven optimaal ervaart. Je maakt een boottochtje over het Tanameer, je ziet de watervallen van de Blauw

Land : ETHIOPIË
Aanbieder : Shoestring
prijs vanaf : 899.00
reisduur : 10 dagen / 9 nachten
Lees Meer

Groepsreizen

Rondreis ETHIOPIË - 30 dagen; Wierook en schotellippen

Eén land, drie werelden. Dat is Ethiopië. Het bergachtige noorden, waar het leven gedomineerd wordt door het orthodoxe geloof, staat in schril contrast met de sprookjesachtige sfeer die zo kenmerkend is voor de ommuurde islamitische stad Harar. Het

Land : ETHIOPIË
Aanbieder : Koningaap
prijs vanaf : 2595.00
reisduur : 30
Lees Meer

Rondreizen

Rondreis met Dragoman door Zuid-Ethiopië

Tijdens dit overland-avontuur door Ethiopië reis je langs de hoogtepunten en meest afgelegen en ongerepte plekken van het zuiden. Zo maken we een 2-daagse wandeltocht door het Bale-gebergte, ontdekken we de oude stad Harar en gaan we wandelen in het

Land : Ethiopië
Aanbieder : Sawadee
prijs vanaf : 1385.00
Lees Meer

Rondreizen

Rondreis met Dragoman door Noord-Ethiopië

Tijdens dit overland-avontuur door Ethiopië reis je langs de hoogtepunten en meest afgelegen en ongerepte plekken van het noorden. Echt op avontuur houdt in dat je slaapt onder de sterrenhemel in de natuur, per 4x4 door de spectaculaire Danakil depr

Land : Ethiopië
Aanbieder : Sawadee
prijs vanaf : 1840.00
Lees Meer

Rondreis

Groepsreis Zuid-Ethiopie; Caleidoscoop van volkeren

Deze avontuurlijke Ethiopië rondreis brengt je naar het diepe zuiden van het Afrikaanse land, waar je kennis maakt met de vele animistische stammen die Ethiopië rijk is, zoals Konso, Mursi en Hamar. Het schouwspel van ingenieuze kapsels, tot kledin

Land : ETHIOPIË
Aanbieder : Shoestring
prijs vanaf : 1499.00
reisduur : 13 dagen / 12 nachten
Lees Meer

Rondreizen

Rondreis Ethiopië, 24 dagen

Fascinerende rondreis over de historische route en de afgelegen Omovallei van Ethiopië. We bezoeken de watervallen van de Blauwe Nijl, het Tanameer, de rotskerken bij Lalibela, kastelen bij Gondar, steles bij Axum en zoeken de geladabavianen in het

Land : Ethiopië
Aanbieder : Djoser
prijs vanaf : 0.00
reisduur : 24 dagen
Lees Meer

Rondreis

Groepsreis Noord-Ethiopie; Mysterieuze kerken en ruige bergen

Ethiopië is een verrassend mozaïek van landschappen en volkeren. Door veel avontuurlijke reizigers wordt het beschouwd als het mooiste land van Afrika. Slenter met Shoestring over kleurrijke markten en maak een wandeling door het panoramische Simie

Land : ETHIOPIË
Aanbieder : Shoestring
prijs vanaf : 1299.00
reisduur : 13 dagen / 12 nachten
Lees Meer

Rondreis

Rondreis ETHIOPIË - 23 dagen; Wieg van de mensheid

In drie weken proef je van het mooiste van zowel Noord- als Zuid-Ethiopië. Je maakt als het ware twee verschillende reizen door dit culturele hart van Afrika. Een reis door het zuiden is een ontmoeting met het échte authentieke Afrika: typische ac

Land : Ethiopië
Aanbieder : Koningaap
prijs vanaf : 2565.00
reisduur : 23 dagen / 22 nachten
Lees Meer

Rondreizen

Rondreis met Dragoman door Ethiopië en Kenia

Tijdens dit overland-avontuur door Ethiopië en Kenia reis je langs de hoogtepunten en meest afgelegen en ongerepte plekken van het noorden. Echt op avontuur houdt in dat je in aanraking komt met de Konso bevolking, op safari gaat in Samburu Nationaa

Land : Ethiopië
Aanbieder : Sawadee
prijs vanaf : 765.00
Lees Meer

Rondreis

Rondreis ETHIOPIË - 23 dagen; Grotkerken en bijzondere stammen

In 3 weken kan je proeven van het mooiste van zowel Noord- als Zuid-Ethiopië. Je maakt als het ware 2 verschillende reizen door dit culturele hart van Afrika. Een reis door het zuiden is een ontmoeting met het échte authentieke Afrika; typische aca

Land : Ethiopië
Aanbieder : Koningaap
prijs vanaf : 2395.00
reisduur : 23 dagen / 22 nachten
Lees Meer

Rondreizen

Rondreis Ethiopië, 24 dagen

Fascinerende rondreis over de historische route en de afgelegen Omovallei van Ethiopië. We bezoeken de watervallen van de Blauwe Nijl, het Tanameer, de rotskerken bij Lalibela, kastelen bij Gondar, steles bij Axum en zoeken de geladabavianen in het

Land : Ethiopië
Aanbieder : Djoser
prijs vanaf : 3195.00
reisduur : 23 dagen
Lees Meer

Festivalreis

Rondreis NOORD-ETHIOPIË - 16 dagen; Het best bewaarde geheim van Afrika

Wandel tijdens deze Ethiopië rondreis over kleurrijke markten en door het panoramische Simiengebergte. Met bootjes kun je de lieflijke kloosters op de eilandjes in het Tanameer ontdekken. Tussen imposante berglandschappen stroomt de Blauwe Nijl. Het

Land : ETHIOPIË
Aanbieder : Koningaap
prijs vanaf : 1995.00
reisduur : 16
Lees Meer

Festivalreis

Groepsreis Ethiopië ; Afrika's best bewaarde geheim

Voor de échte Afrika-avonturier bieden we een afwisselende rondreis naar het gastvrije Ethiopië. In het groene bergachtige noorden wordt het leven gedomineerd door het orthodoxe geloof. Je treft er eeuwenoude kastelen, lieflijke kloosters en monoli

Land : ETHIOPIË
Aanbieder : Shoestring
prijs vanaf : 1999.00
reisduur : 23 dagen / 22 nachten
Lees Meer

Rondreizen

Rondreis Ethiopië

Tijdens deze avontuurlijke rondreis door Ethiopië reis je langs alle hoogtepunten die het land te bieden heeft. Ethiopië is een onverwacht mozaïek van culturen en landschappen en wordt door velen als het mooiste land van Afrika beschouwd. In het g

Land : Ethiopië
Aanbieder : Sawadee
prijs vanaf : 2648.00
Lees Meer

Reisboeken en gidsen over Ethiopië

Reisgidsen

Reisgids Ethiopia Travellers Handbook | Meru Publishing

Ethiopia - Travellers' Handbook: a travel guide that was conceived for the discerning traveller, the group and package tourist, and those people wishing to have a quick reference travel guide with a range of facts at their fingertips. In full colou

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 27.95
Lees Meer

Reisverhalen

Reisverhaal Zuilen van Axum | Frank van Rijn

Op weg naar de Zuilen van Axum ontdekt Frank van Rijn al snel dat Ethiopië een mooi land is met mooie marktjes, een mooi klimaat, mooie ruige bergwegen en mooie kinderen die mooie stenen op een lelijke manier naar zijn hoofd slingeren, als hij nie

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 17.50
Lees Meer

Reisverhalen

Reisverhaal Ethiopië Betam konjo | Ine Andreoli

Na 33 jaar zet de auteur samen met haar man en vrienden weer voet op Ethiopische bodem. Ze reizen door het noorden en het zuiden van het veelzijdige land. Er wordt opnieuw kennisgemaakt met 'Het land van de verbrande gezichten'. In het noorden va

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 21.50
Lees Meer

Reisverhalen

Reisverhaal De drums van de Timkat | Ada Rosman

Ethiopië: het land van de verbrande gezichten. Een land dat bekend staat als de geboorteplaats van de oudste mens op aarde: Lucy. Een land waar meer dan tachtig verschillenden bevolkingsgroepen wonen die allemaal hun eigen cultuur, gewoontes en tr

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 18.50
Lees Meer

Reisgidsen

Reisgids Ethiopia - Ethiopië | Bradt

Zeer goede gids voor Ethiopië en betrouwbaar alternatief voor de Lonely Planet. Zo mogelijk nog completer! Zelfde soort informatie als de Lonely Planet: vol met praktische feiten en achtergronden. This new, fully-updated 8th edition of Bradt's E

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 24.95
Lees Meer

Reisverhalen

Reisverhaal Chains Of Heaven - An Ethiopian Romance | Philip Marsden

Philip Marsden returns to the remote, fiercely beautiful landscape that has exercised a powerful mythic appeal over him since his first encounter with it over twenty years ago.'Ethiopia bred in me the conviction that if there is a wider purpose to

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 14.50
Lees Meer

Reisgidsen

Reisgids Culture Smart! Ethiopia - Ethiopië | Kuperard

De Cultuur Bewust!-gids geeft toeristen en zakenlieden belangrijke informatie met betrekking tot de cultuur van alledag in het land van bestemming. Anders dan in de gebruikelijke reisgidsen wordt de lezer in deze reeks bijgespijkerd op het gebied v

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 11.50
Lees Meer

Reisgidsen

Reisgids Te gast in Ethiopië | Informatie Verre Reizen

Dat Ethiopië een bijzonder verleden heeft wordt duidelijk tijdens een rondrit door mythische plaatsen als Gondar, Aksum en Lalibela. In mysterieuze kloosters en kerken vind je hier herinneringen aan illustere keizers en Bijbelse taferelen. Landsch

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 8.95
Lees Meer

Reisgidsen

Reisgids Anders dan Afrika - een reis naar het hart van Ethiopië

Reizend door Ethiopië ontrafelt Karin Anema wat het land zo anders maakt dan de rest van Afrika. Werd het immense continent verdeeld onder de koloniale machten, Ethiopië bleef een onafhankelijk keizerrijk met een sterke identiteit. Identiteit en

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 21.95
Lees Meer

Vogelgidsen

Vogelgids Where to Watch Birds in Ethiopia | Bloomsbury

Ethiopia is one of Africa's top birding destinations, harbouring dramatic scenery, a wonderful diversity of habitats, over 30 endemic species, and a number of other regional specialities that cannot be easily seen anywhere else in the world. No sel

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 33.50
Lees Meer

Woordenboeken

Woordenboek Phrasebook & Dictionary Ethiopian Amharic - Ethiopisch | Lonely Planet

Goede taalgids met zowel zinnen als woordenlijst. Engels - Ethiopisch v.v. Lonely Planet Lonely Planet Ethiopian Amharic Phrasebook & Dictionary is your handy passport to culturally enriching travels with the most relevant and useful Ethiopian Am

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 7.50
Lees Meer

Reisgidsen

Reisgids Äthiopien - Ethiopië | Reise Know-How Verlag

Een duitstalige praktische reisgids voor alle leeftijden, boordevol informatie over accommodatie van budget tot luxe, vervoer en plaatsbeschrijvingen kenmerk : brede cultuur en achtergrondinformatie, bondig geschreven. Dieser Äthiopien-Reisefüh

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 26.95
Lees Meer

Reisverhalen

Reisverhaal Veertigduizend Engelen - Een rondreis door Ethiopië | Jan Boonstra

In Veertigduizend engelen volgen we Jan Boonstra en zijn vrouw op hun rondreis door Ethiopië - een wonderlijk land en een land van wonderen. De schrijver maakt ons van dag tot dag deelgenoot van zijn onderdompeling in een vreemde cultuur. De lezer w

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 18.50
Lees Meer

Reisgidsen

Reisgids Somaliland | Bradt Travel Guides

Voor vele landen net zo goed, zo niet beter dan de Planet. Beduidend soberder uitgevoerd, maar ook met veel informatie voor backpackers en met veel kaartmateriaal. Een aanrader!   There is a reason no other publisher produces a guide to Soma

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 34.95
Lees Meer

Reisverhalen

Reisverhaal Ethiopië, ongekend anders! | Ine Andreoli

  Ethiopië heeft een zeer afwisselende natuur. Er zijn veertien Nationale parken te vinden. U treft er watervallen, vulkanen, bergen, zoutmeren, warmwaterbronnen en ravijnen aan. Maar ook vindt u in de stad Harar 99 moskeeën. Deze moskeeën ve

Land : Ethiopië
Aanbieder : DeZwerver
prijs vanaf : 21.95
Lees Meer